Nermin

hejej

44444

Na današnji dan, prije tačno 84 godine, svijet je zakoračio u novu fazu globalnog rata. Napad japanske carske mornarice na američku pomorsku bazu Pearl Harbor, 7. decembra 1941. godine, nije bio samo šok za Sjedinjene Američke Države, nego događaj koji je nepovratno promijenio tok Drugog svjetskog rata. Bio je to trenutak kada je, simbolično i strateški, probuđen "uspavani div". Iako se Drugi svjetski rat u Evropi već godinama zahuktavao, Sjedinjene Američke Države su do kraja 1941. zvanično ostajale po strani. Američka javnost bila je duboko podijeljena, a izolacionizam je dominirao političkim i društvenim raspoloženjem. Trauma iz Prvog svjetskog rata, ekonomske posljedice Velike depresije i snažan osjećaj da se evropski sukobi ne tiču direktno američkih interesa sprječavali su brzi ulazak u rat. Predsjednik Franklin D. Roosevelt je, istina, polako pripremao teren: program Lend-Lease omogućio je masovno snabdijevanje Velike Britanije i drugih saveznika oružjem, municijom i logistikom, ali formalna objava rata još nije bila na stolu. Amerika je bila industrijski snažna, vojno moćna, ali politički oprezna. U ranim jutarnjim satima 7. decembra 1941. godine, više od 350 japanskih aviona poletjelo je s nosača aviona i krenulo prema Pearl Harboru, američkoj mornaričkoj bazi na Havajima. Napad je trajao nešto manje od dva sata, ali posljedice su bile katastrofalne: potopljeni ili teško oštećeni vojni brodovi, razorene piste, uništeni avioni i više od 2.400 ubijenih američkih vojnika i civila. Američka obavještajna zajednica imala je određene naznake da se sprema sukob s Japanom, ali niko nije očekivao direktan i ovako razoran napad na američku teritoriju. Upravo tu leži historijski paradoks: Japan je taktički ostvario veliki uspjeh, ali je strateški napravio fatalnu grešku. Kako je probuđen "uspavani div" Prema kasnijim svjedočenjima i zapisima, japanski admiral Isoroku Jamamoto navodno je upozorio svoje političke nadređene da bi napad na SAD mogao "probuditi uspavanog diva i ispuniti ga strašnom odlučnošću". Iako historičari i danas raspravljaju o autentičnosti te rečenice, njena simbolika se savršeno uklapa u ono što je uslijedilo. Već narednog dana, 8. decembra 1941. godine, Roosevelt se obratio Kongresu govoreći o "datumu koji će živjeti u sramoti" i zatražio objavu rata Japanu. Kongres je gotovo jednoglasno podržao odluku. Samo nekoliko dana kasnije, Njemačka i Italija objavile su rat SAD-u, čime je Amerika i formalno ušla u globalni sukob. Industrijska mašina koja je promijenila rat Ulaskom Sjedinjenih Američkih Država u rat, ratna vaga se postepeno počela naginjati na stranu Saveznika. Američka industrija, do tada relativno netaknuta ratnim razaranjima, prebačena je u režim masovne proizvodnje. Fabrike automobila postale su fabrike tenkova, civilni brodovi zamijenjeni su ratnim, a američka ekonomija doživjela je potpunu transformaciju. Milioni Amerikanaca mobilisani su i poslani na ratišta Evrope i Pacifika. Bez američke vojne, ekonomske i logističke pomoći, ishod rata vjerovatno bi bio znatno drugačiji, a rat znatno duži i krvaviji. Iako se rat nastavio još skoro četiri godine, mnogi historičari upravo Pearl Harbor smatraju događajem koji je označio početak kraja za sile Osovine. Ironija historije ogleda se u tome da je Japan, želeći neutralizirati američku mornaricu i osigurati prostor za širenje u Pacifiku, zapravo gurnuo najmoćniju industrijsku silu svijeta direktno u rat.